W dniach 9 – 11 listopada 2022 r. pod patronatem Międzynarodowej Federacji Związków Zawodowych (IUF) odbyła się w Genewie Konferencja Organizacji Związkowych zrzeszających pracowników branży tytoniowej z całego świata. Na spotkanie przyjechała bardzo szeroka reprezentacja sektora tytoniowego, zarówno hodowców tytoniu, jak i pracowników fabryk należących do największych międzynarodowych koncernów tytoniowych.

Byli przedstawiciele central związkowych z Argentyny, Niemiec, Kazachstanu, Litwy, Nigerii, Rosji, Hiszpanii, Szwecji, Turcji, Ugandy, USA, Ukrainy, Zimbabwe oraz oczywiście z Polski. W tym roku polski sektor tytoniowy reprezentowało czworo przedstawicieli: Jadwiga Machera, Jacek Łabędzki, Andrzej Pieńkowski oraz Marcin Klimczyk.

W porządku obrad znalazły się najważniejsze sprawy dotykające osób świadczących pracę na rzecz światowego przemysłu tytoniowego. Chodzi nie tylko o osoby zatrudnione w fabrykach, ale również o plantatorów tytoniu, często pracujących na plantacjach z całymi rodzinami a także pracowników świadczących pracę poprzez różne formy zatrudnienia w agencjach pracy tymczasowej lub u podwykonawców firm tytoniowych.

Szczególne miejsce poświęcono kobietom pracującym w branży. O ile w krajach rozwiniętych mają one zagwarantowaną pełnię praw pracowniczych, to w wielu miejscach na świecie próżno szukać choćby znamion równego traktowania w zatrudnieniu. Dość powiedzieć, że kobiety często pracują w polu wraz z dziećmi, ale wynagrodzenie za pracę wypłacane jest „głowie rodziny”, przez co pracujące kobiety narażane są na przemoc ekonomiczną.

Podczas konferencji przedstawiono sprawozdanie z działalności Sekretariatu Międzynarodowego, a przedstawiciele poszczególnych krajów przygotowali krótkie prezentacje na temat problemów pracowników branży tytoniowej w ich krajach.

Niemal wszyscy odnosili się do głębokiej transformacji przemysłu tytoniowego, która niesie dla pracowników dodatkowe wyzwania. Firmy często traktują pracowników jako źródło optymalizacji kosztów poprzez coraz szersze stosowanie elastycznych form zatrudnienia oraz outsourcingu. Pomimo doskonałych wyników finansowych sektora, pracownicy nie odczuwają sukcesu w swoich portfelach, choć przecież są jego współautorami. Wypracowane zyski trafiają głównie do kierownictwa oraz do akcjonariuszy, pomimo, iż to nie oni wnoszą największą wartość dodaną a właśnie pracownicy podstawowych szczebli organizacji. W tym kontekście utrzymująca się niekontrolowana inflacja oraz spadająca siła nabywcza pieniądza stanowi szczególne wyzwanie dla organizacji reprezentujących pracowników.

Walka o prawa pracowników, a w szczególności o prawo do zrzeszania się musi przybierać nowe formy, szczególnie wobec coraz bardziej bezwzględnego naruszania praw związkowych. W tym kontekście dyskutowano między innymi sprawę protestu pracowników agencji pracy, którzy wykonują swoją pracę na terenie fabryki PMI w Torbali (Turcja) przeciwko zwolnieniu osób, które podjęły próbę utworzenia związku zawodowego z zamiarem walki o równe płace za tę samą pracę. Co prawda konflikt nie wynika bezpośrednio z działania PMI, ale przecież jego zażegnanie jest we wspólnym interesie wszystkich, zwłaszcza, że standardy stosowane w PMI powinny również obowiązywać podwykonawców.

Na zakończenie konferencji powołano Sekcję Tytoniu Międzynarodowej Federacji Związków Zawodowych. Do władz sekcji powołano trzy osoby reprezentujące plantatorów, kobiety z sektora tytoniowego oraz pracowników koncernów tytoniowych. Polską reprezentację spotkało szczególne wyróżnienie, gdyż to właśnie nam, a konkretnie Jackowi Łabędzkiemu powierzono misję reprezentowania pracowników firm tytoniowych w Sekcji Tytoniu Międzynarodowej Federacji Związków Zawodowych. Zapewne zapracowaliśmy sobie na wizerunek profesjonalnego i skutecznego związku zawodowego, a pełnienie tak ważnej funkcji w międzynarodowej organizacji zapewne ułatwi nam również osiąganie celów, jakie dotyczą członków naszego związku z fabryki, Działu Sprzedaży oraz Centrum Usług Wspólnych.

KM